काठमाडौँ । चीनबाट फैलिन थालेको नयाँ भाइरस ह्युमन मेटान्युमोभाइरस (एचएमपीभी) को दिनानुदिन बढ्दो क्रममा छ । चीनको कोभिड–१९ को उद्गम भएको पाँच वर्षपछि अर्को रहस्यमयी भाइरसले मानिसलाई त्रसित बनाएको हो । चिनियाँ अधिकारीहरूले देशका धेरै भागहरुमा ह्युमन मेटान्युमोभाइरस (एचएमपीभी) को प्रकोपको सामना गरिरहेको बताएका छन् ।

यता यो भाइरस भारतमा पनि देखिएको छ । भारतमा तीन जनामा यो भाइरस फैलिएको घटना बाहिरिएको हो । अहमदाबादमा २ महिने बच्चामा यो संक्रमण भएको पाइएको छ । त्यस्तै कर्नाटकमा तीन महिने बच्ची र ८ महिने बच्चामा यो भाइरस पाइएको भारतीय सञ्चारमाध्यमहरुले बताएका छन् । केन्द्रीय स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार रुटिन जाँच गर्न गएकाहरुमा गरिएको परीक्षणमा एचएमपीभी देखिएको हो ।

शुरुआतमा दुई महिने बालिकालाई रुघाखोकी रहेको थियो । पाँच दिन भेन्टिलेटरमासमेत राखिएको थियो । उनलाई १५ दिनअघि अस्पताल भर्ना गरिएको थियो ।

स्वास्थ्य मन्त्रालयका अनुसार भाइरसका लक्षण कोभिडका लक्षण जस्तै रहेका छन् । यसले कम उमेरका बच्चाबच्चीमा बढी असर गरेको छ । २ वर्षभन्दा कम उमेरका बच्चाबच्ची बढी नै प्रभावित हुनेसमेत बताइएको छ । भारत सरकारले आपतकाल घोषणा गर्ने विषयमा शनिबार संयुक्त बैठक डाकेको भए पनि चीनमा जस्तै असामान्य स्थिति नभएको भन्दै मौसमी फ्लुका रुपमा लिँदै यसको समाधान गर्ने बताएको छ ।

नेपालमा भने यस विषयमा कुनै चर्चा नै भएको छैन । भारत र चीनमा फैलिएको भाइरस जुनसुकै बेला नेपालमा फैलन सक्छ ।
यता चिनियाँ अधिकारीहरूले नागरिकहरूलाई मास्क लगाउन र ह्युमन मेटान्युमोभाइरस ९एचएमपीभी० बाट बच्न बारम्बार हात धुन आग्रह गरिरहेका छन् । चीनको सीडीसी वेबसाइटका अनुसार ह्युमन मेटापन्यूमोभाइरस एक आरएनए भाइरस हो।

यो भाइरस पहिलो पटक सन् २००१ मा डच अनुसन्धानकर्ताहरुले श्वासप्रश्वासको संक्रमण भएका बच्चाहरूको नमूनाहरु अध्ययन गर्दा पत्ता लगाएका थिए। सो अध्ययनले देखाएको छ कि यो भाइरस कम्तीमा ६ दशकको लागि रहन्छ। यो एक साझा जीवाश्म रूपमा संसारभर फैलिसकेको छ।

यो भाइरस मुख्यतया खोक्दा र हाछ्युँ गर्दा फैलिन्छ। संक्रमित व्यक्तिसँग नजिकको सम्पर्क र दूषित वातावरणको सम्पर्कबाट पनि संक्रमण हुन सक्छ। सीडीसी वेबसाइटका अनुसार यो भाइरस प्रायः जाडो र वसन्तमा पाइन्छ। एचएमपीभीले बच्चाहरुलाई आक्रमण गर्छ र कमजोर प्रतिरक्षा प्रणाली भएका मानिसहरुमा खोकी, ज्वरो, नाक बन्द हुने र घरघराहट हुने लक्षणहरु देखा पर्छ ।

गम्भीर अवस्थामा भाइरसले ब्रोंकाइटिस र निमोनिया पनि निम्त्याउन सक्छ। लङ्ग ओआरजीको अनुसार गम्भीर अवस्थामा डाक्टरहरूले ब्रोन्कोस्कोपी गर्न सक्छन्। यसमा एउटा सानो, लचिलो क्यामेरा फोक्सोमा घुसाइन्छ र भाइरसको परीक्षण गर्न तरल पदार्थको नमूना निकालिन्छ। एचएमपीभीले पहिले नै रोग भएका मानिसहरुको ज्यान सजिलै लिन सक्छ।

सन् २०२१ मा द ल्यान्सेट ग्लोबल हेल्थको एउटा लेखले तीव्र श्वासप्रश्वाससम्बन्धी रोग भएका पाँच वर्ष मुनिका बालबालिकाहरूमा हुने मृत्युको १ प्रतिशतको लागि एचएमपीभी जिम्मेवार रहेको तथ्यांक देखाइएको थियो ।

एनकेएल डटकमका अनुसार एसिटामिनोफेन वा इबुप्रोफेन जस्ता ओभर द काउन्टर औषधिहरूले मद्दत गर्न सक्छ। डिकन्जेस्टेन्टहरुले नाकको सिगानलाई कम गर्न पनि मद्दत गर्न सक्छ। दम, र पल्मोनरी फाइब्रोसिस भएका व्यक्तिहरुमा गम्भीर लक्षणहरु हुन सक्छन् । घरघराहट र खोकी नियन्त्रण गर्न औषधिको आवश्यकता पर्न सक्छ।